Stevie Wonder

Een fenomeen, een unieke mens.

Niet alleen om zijn persoonlijkheid maar om de muziek die hij maakt en gemaakt heeft, om de maatschappijkritische teksten, om zijn strijd voor de "zwarte" amerikaan maar ook om de simpele dingen die hij brengt in bijvoorbeeld een nummer als "I just called to say i love you".

Uniek door de sound, door de instrumenten die hij bespeeld en niet op de laatste plaats uniek op de manier waarop Stevie Wonder de computer inzet voor muzikale doeleinden.

Dat begon al vroeg met zijn werkelijk bijzondere manier van het bespelen van de mondharmonica, snel gevolgt door de zogenaamde "moog - synth", (een enorm orgel wat je vandaag de dag waarschijnlijk in een chip ter grootte vingertopje zou kunnen persen) en gaat nog steeds door met de meest verfijnde techniek.

Op de komende pagina's zal ik persoonijke ervaringen en gevoelens bij zijn muziek vermengen met feiten over het Wonder dat Stevie heet.

Het begon allemaal op 13 mei 1950 in Saginaw in de staat Michigan (U.S.A.), daar werd Steveland Judkins* geboren, het duurde niet zo lang want in 1961 zet Stevie Wonder z'n vingerafdruk onder een platenkontrakt bij Tamla Motown en is met zijn 11 jaar de jongste artiest die ooit een kontrakt 'tekende" bij Motown.

* Over Stevie's achternaam gaan nogal wat verhalen rond, we kennen namen als "Morris", "Judkins" en "Hardaway". Natuurlijk is het leuk om een zo'n ingewikkeld mogelijk verhaal te maken van 'hoe het nu eigenlijk in elkaar zit', hier dan maar de meest betrouwbare versie:
Stevie natuurlijke vader heette 'Judkins' maar Stevie's moeder was niet meer bij die man toen Stevie ter wereld kwam, op het geboorte-certificaat staat "Morris". Stevie's stiefvader heette "Hardaway" en zo is de cirkel rond, hoewel.... Stevie gebruikte (om platenkontrakten te tekenen) de naam "Morris", dus echt duidelijk is het nooit geweest. Steveland liep niet echt makkelijk over de tong en aangezien Steveland al de bijnaam 'the boy wonder' had was de naam Stevie Wonder snel geboren (natuurlijk moet het de geschiedenis ingaan als had Barry Gordy de naam verzonnen, maar geschiedsvervalsing komt wel vaker voor in een succesverhaal).

We moeten nog wachten tot augustus 1962 op de eerste single van Little Stevie (zo noemde men hem toen). Bij die eerste single "I call it pretty music (but the old people call it the blues)" was "Little" Stevie al gelijk in goed gezelschap want niemand minder dan Mr. Soul "Marvin Gaye" verzorgde de precussie op Stevie's eerste stukje vinyl. Kort daarna, mei 1963, komt het nummer "Fingertips" op de markt en nog geen tien dagen daarna komt, heel toepasselijk, het album "The twelve year old genius" in de winkel te liggen. Dat album is gelijk een schot in de roos en platenbaas "Barry Gordy" heeft er weer een artiest bij die z'n plaats in de amerikaanse hitlijst (Billboart hot-100) opeist.

Immers binnen een maand tijd staat "Fingertips" op nummer 1 en de onderscheidingen evenals het geld begint binnen te stromen in Motortown (Detroit). In diezelfde periode begint ook Engeland warm te lopen voor Stevie Wonder en tegen de tijd dat het augustus is bevind "Fingertips" zich al in de top10 van de UK-chart.
Dan wordt het even stil rond Stevie, hoewel stil? Gordy gaat zo'n beetje heel Amerika en Europa door met 'The Motown Revue' en Stevie zit in hetzelfde programma als Marta Reeves and the Vandelas, Smokey Robinson and the Micracles, The Temptations, The Four Tops en zo kunnen we nog wel even doorgaan (ik kan me, zeker muzikaal gezien, wel een slechter gezelschap voorstellen).

Inmiddels is het november 1965 en de single "Uptight (everything is allright)" komt in de winkels te liggen, binnen een maand tijd staat de plaat op de derde plaats in de Billboard-listing. Stevie verzorgt in dat jaar nog een paar korte concerten in Europa (om 'Uptight' te promoten). Het beroemde schrijversduo Withfield en Strong (Temptations) herschrijven het wereldberoemde nummer 'Blowing in the wind' voor Stevie Wonder, maar er is twijfel of dit wel een nummer voor de Temptations, of zelfs wel een Motown-nummer, is. Stevie Wonder duikt de studio in en maakt een opname van dit nummer (als je goed je oren gebruikt zal je de "Tempations-sound" herkennen, sterker nog de Temptations zijn evident aanwezig op de single in de vorm van de tweede stem.

De twijfel was voor niets, "Blowing in the wind" wordt een enorme hit en loopt rechtstreeks door naar de hoogste regionen van "Billboard", maar niet alleen daar. Ook Europa loopt, meer dan ooit tevoren, warm voor Stevie wonder, Stevie is niet meer te stoppen.

"Yester me, yester you, yesterday" haalde in een recordtempto in november 1969 nummer 1 in amerika en Stevie Wonder heeft hiermee het zoveelste eigen record gebroken. In 1970 zeggen Syreeta Wright en Stevie Wonder 'ja' tegen elkaar en kort daarop wordt Stevie 21 jaar, dat is op twee fronten belangrijk. Ten eerste omdat veel van het in het veleden verdiende geld uit platenverkopen vrij komt en ten tweede omdat Stevie zelf kan gaan beslissen waar het muzikaal naartoe gaan vanaf dat moment.

In 1972 komt het album "Music of my mind" en de goede luisteraar beseft al dat dit slecht het begin moet zijn en dat er nog heel wat verwacht kan worden van Stevie Wonder (die het voorvoegsel 'Little' allang van zich afgeschud heeft). Het is ook voor het eerst dat er een album uitkomt waarbij bij elk nummer Stevie verantwoordelijk is voor zowel de teksten als de muziek. Achtereenvolgens komen door de loop van de jaren de volgende albums uit:

Talking Book (1972)

Met 'Talking Book' zet Stevie Wonder definitief een eigen koers in, het werkje start met 'You are the sunshine of my life' wat hij samen met Syreeta zingt. Het album mag met recht een gevarieerd stukje werk genoemd worden waarin Stevie, voorzichtig, kritiek uit met 'Big brother' en overduidelijk laat weten dat hij van alle markten thuis is met "Superstition" maar ook "I believe (when i fall in love it will be forever)' en 'Looking for another pure love" zijn meesterwerkjes.

Innervisions (1973)

Soms moet je achteraan beginnen. Dat is, voor mij, zeker het geval met 'Innervisions'. "He's misstra know-it-all" is zo'n vreselijk mooi en gevoelig nummer dat ik zou wensen dat de lp anders ingedeeld was. Vervolgens staan er ook knappe stukjes werk als "Living for the city", "Golden lady", "Higher ground" en "Don't you worry 'bout a thing", kortom het niveau groeit met de jaren overduidelijk.

Fullfillingness first finale (1974)

Met "Fullfillingness first finale"

Songs in the key of life (1976)

De verwachting was dat dit album "Fullfillingness first finale part II" zou gaan heten, het album zou medio 1975 op de markt verschijnen maar het duurde langer dan verwacht. Alles zou goed gemaakt worden, werd er tijdens een perconferentie medegedeeld want het zou een dubbel-lp worden. Toen in 1976 het album eindelijk in de winkel lag was ik aangenaam verrast want het album bestond uit twee-en-halve lp (in de vorm van twee lp's en een mini lp, een single op 33 toeren met 4 nummers).

De eerste indruk? WOW! een compleet songbook en vreselijk mooi verzorgt. Naar mijn gevoel is "Songs in the key of life" het mooiste album wat er ooit gemaakt is. Als je, destijds, de naald in de eerste groef zette en de eerste noten van "Love's in need of love today" stroomde de kamer binnen drong het besef tot je door dat Stevie een volledig eigen en bovenal volwassen stijl had ontwikkeld had die niet te vergelijken was met enige andere artiest. Met 'Have a talk with God' vervolgt Stevie zijn "preek" tegen de vervlakking en liefdeloosheid op een bijzondere manier. Snoeihard was het beklag in 'Village ghetto land' tegen hoe de Amerikaanse samenleving omging met zijn 'zwarte' landgenoten. De lp vervolgt met een ode aan Duke Ellington en enkele ballads welke diep doordringen tot Stevie's kijk op liefde en verloren liefde's. De tweede lp start met een ode aan Stevie's dochtertje (totaan 'badgeluiden' toe). De ballad "Joy inside my tears" is een mooie overgang naar "Black man" waarin Stevie Wonder de luisteraar maar eens even duidelijk maakt dat de grote in de historie niet alleen blanken waren, als op school hoor je een kinderkoor de feiten vergezeld van de huidskleur opdreunen. Als je de eerste keer luistert naar "Ngiculela, Es una historia, I'm singing" ben je blij verrast door de bijna transparante sound, door het gevoel en door zijn schoonheid. Maar er zit een hele aardige lijn in het nummer, niet in de tekst, niet in de muziek maar alleen in het feit dat het nummer drietalig is (de drie talen die de Amerikaanse zwarte bevolking als geschiedenis heeft, t.w. Afrikaans, Spaans en tenslotte Engels). De laatste vier nummers zijn ballads zoals ik ze nog niet eerder gehoord had en als het aan mij lag kon ik "Songs in the key of life" alleen maar kwalificeren als een meesterwerk welke zijn gelijke nog niet gezien had.

Journey though the secret life of plants (1979)

Een soundtrack van een film, een film die de schoonheid van de natuur moest laten schitteren en dat gebracht door een artiest die blind is. Ondanks het feit dat ik een Stevie Wonder fan ben kon ik me daar niet al te veel bij voorstellen, moet dat een ode aan een bloempje worden ofzo? Of een ballade over regenwouden? En eerlijk is eerlijk, dit album was even wennen en niet alles heeft de Wondersound zoals je zou verwachten maar als je het album

dan even doorloopt (en ja regen storm en donder hoor je ook). "Power Flower", nee niet de verhandeling over de flower-power tijd maar een song als-het-ware gebracht door Peter Pan, druk, druk, druk en op weg naar de volgende betovering van de natuur. "Power Flower" is gewoonweg een heel mooi nummer. Ook "Race Babbling" is heel mooi, het nummer geeft je de totale indruk van de mensheid die druk bezig is de planeet te verwoesten. Maar, zo zegt "moedertje natuur" Jullie kunnen niet zonder ons (bomen & planten). Gewoon een nummer vol snelheid. Natuurlijk kan ik in deze opsomming een juweeltje als "Send One Your Love" niet vergeten, het nummer komt twee keer voor op het album (eenmaal vocaal en eenmaal instrumentaal). En dan toch? Ja toch een ode aan een bloem, een ode aan een zwarte Orchidee die als paria dwars tegen de verdrukking in gewoon mooi is. En dan rijst toch de vraag hoe een blind iemand zoveel gevoel en liefde kan leggen in het verwoorden in de schoonheid van de zwarte orchidee. Syreeta zing ook een nummer op dit album "Come Back As A Flower", mooi uitgevoerd. Het nummer "Finale" raakt me niet zo en is niet de finale die ik gehoopt had op dit album, toch blijf het een meesterwerkje (al is het even wennen).

Hotter than july(1980)

Met 'Hotter Than July' is Stevie weer helemaal terug op het niveau van 'Songs In The Key of Life' hoewel dit album niet zo belerend is. Toch zit er weer een missie in, een missie om van de geboortedag van Matin Luther King een nationale feestdag te maken en dat lukt in Amerika. Martin Luther King is voor de zwarte Amerikaan natuurlijk het voorbeeld van de 'vreedzame demonstratie' en het gevleugelde 'i have a dream'.

Het album bevat, zoals we zolangzamerhand gewend zijn, mooie ballads welke afgewisseld worden met nummers waar een behoorlijke beat in zit, swing genoeg wat dat betreft. Zondermeer wonderschoon is de ballad 'Lately' te noemen maar ook 'All I Do' en 'Happy Birthday' liggen perfect in het gehoor v.w.b. het langzamere tempo. En wil je meer? Natuurlijk, een nummer als 'Master Blaster (Jammin)' moet je gewoonweg hard draaien.
Original Musiquarium (1983)